Op 1 januari worden gewoonlijk de nodige nieuwe of gewijzigde wetten ingevoerd. Eén van de wijzigingen die dit jaar (2023) is ingevoerd, betreft de aanpassing van de wettelijke rente. Vanwege de stijging van de rentestanden door de ECB is de ‘gewone’ wettelijke rente verhoogd van 2% naar 4% en de wettelijke handelsrente is zelfs gestegen van 8% naar 10,5%. Wat is de wettelijke (handels-)rente en wanneer en waarop is deze van toepassing?
Wettelijke rente
De wettelijke rente is een vorm van schadevergoeding voor vertragingsschade omdat een schuldenaar niet tijdig voldoet aan zijn verplichting om een geldsom te voldoen. Uit het ‘niet tijdig’ voldoen, volgt het eerste vereiste; de geldsom moet opeisbaar zijn.
De ‘gewone’ wettelijke rente
In het geval van de gewone wettelijke rente (4%) dient de schuldenaar daarnaast in verzuim te zijn. Hiervoor zal in de meeste gevallen de schuldenaar in gebreke moeten worden gesteld. Voldoet de schuldenaar nog steeds niet aan zijn betalingsverplichting dan is hij in verzuim en is hij wettelijke rente verschuldigd.
De wettelijke handelsrente
Is er sprake van een handelsovereenkomst dan mag de hogere wettelijke handelsrente (10,5%) worden berekend. Van een handelsovereenkomst is sprake als er een goed of dienst wordt geleverd tegen betaling, waarbij beide partijen vanuit een onderneming handelen. De wettelijke handelsrente is dus niet van toepassing op consumentenkoop.
Anders dan bij de gewone wettelijke rente gaat de handelsrente al lopen op de dag nadat de afgesproken betalingstermijn is verstreken. Er is geen verzuim van de schuldenaar nodig. Hebben partijen geen betalingstermijn afgesproken, dan bepaalt de wet dat binnen dertig dagen betaald dient te zijn, waarna de wettelijke handelsrente verschuldigd is. Een ander belangrijk verschil met de gewone wettelijke rente is dat de handelsrente alleen van toepassing is op de primaire betalingsverplichting, de tegenprestatie voor het goed of de dienst. De gewone wettelijke rente is daarentegen van toepassing op iedere vertraagde betaling, bijvoorbeeld ook over een schadevergoeding als gevolg van een onrechtmatige daad of over te laat betaald loon. Als u recht heeft op een schadevergoeding en deze wordt niet op tijd voldaan, hoeft de schuldenaar niet in verzuim te zijn en een ingebrekestelling is dan ook niet nodig.
De wettelijke (handels-)rente vs. gerechtelijke procedure
Omdat de wettelijke rente telt vanaf het moment dat de schuldenaar in verzuim is of in het geval van de handelsrente als de betalingstermijn is verstreken, loopt de wettelijke rente in principe gewoon door tijdens een gerechtelijke procedure. Wel dient de wettelijke (handels-)rente te worden gevorderd bij de rechter. De rechter is namelijk niet bevoegd de verschuldigde rente ambtshalve toe te kennen, maar slechts op uitdrukkelijke vordering. De schuldeiser doet er dus goed aan om altijd de wettelijke rente te vorderen en in geval van een handelsovereenkomst de wettelijke handelsrente. De rechter kan namelijk wel een lagere rente toewijzen, maar mag deze niet uit zichzelf verhogen naar de hogere handelsrente.
Heeft u een opeisbare vordering en wilt u weten of u recht heeft op de wettelijke rente en zo ja, hoeveel? Neem dan vrijblijvend contact op met Aspremont Advocaten en leg uw situatie aan ons voor.
